ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΡΚΑΔΙΟΥ

Στο 22ο χιλιόμετρο του δρόμου Ρεθύμνου - Ηρακλείου βρίσκεται ένα ιερό σύμβολο ελευθερίας η Ιερά Μόνη Αρκαδίου.

Ίσως ιδρύθηκε τον 5ο αιώνα επί του βυζαντινού αυτοκράτορα Αρκάδιο του οποίου το όνομα φέρει ή τον 16ο αιώνα όπως μαρτυρεί η επιγραφή του καμπαναριού.

Η Μονή είναι αφιερωμένη στη μνήμη της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα και των Αγίων Κώνσταντίνου και Ελένης.

Έχει ιδιαίτερη σημασία ως το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα της Κρητικής Αναγέννησης, αλλά και λόγω της έντονης συμμετοχής της στους απελευθερωτικούς αγώνες των κρητικών, με αποκορύφωμα την πολιορκία και την αυτοθυσία των κλεισμένων σε αυτή υπερασπιστών το 1866.

Η Μονή Αρκαδίου είναι ένα τετράπλευρο συγκρότημα μεγίστων διαστάσεων 73,80Χ78,80 μέτρων, που περικλείει μια μεγάλη αυλή στο μέσο και προς τα νότια της οποίας υπάρχει το νέο καθολικό. Στη δυτική πτέρυγα, όπου υπάρχει και η κεντρική πύλη με το τοξωτό διαβατικό υπάρχουν θολοσκέπαστοι, αποθηκευτικοί χώροι στο ισόγειο και κελιά μοναχών στον όροφο.

Στη βόρεια πτέρυγα υπάρχει το σύγχρονο ηγουμενείο, που αντικατέστησε το κατεστραμμένο αρχικό και στη συνέχεια ένα μεγάλο θύρωμα οδηγεί στην κλειστή αυλή της κοινής τράπεζας. Ανατολικά της τράπεζας και εκατέρωθεν ενός μεγάλου θολοσκέπαστου χώρου, του "σαρνιτσίου", που έχει κάτω από το δάπεδό του ισομεγέθη δεξαμενή, είναι διατεταγμένα τα μαγειρεία, ο φούρνος, το ζυμωτήριο, αποθήκες τροφίμων και διώροφα κελιά μοναχών.

Στη συνέχεια η πτέρυγα κλείνει με την κρασαποθήκη, που είχε μετατραπεί σε πυριτιδαποθήκη το 1866 και ανατινάχθηκε, στέλνοντας στο θάνατο εχθρούς και φίλους από τον ηγούμενο Γαβριήλ.

Ακολουθεί η ανατολική πύλη και στη συνέχεια τα, ως επί το πλείστον διώροφα κελιά της ανατολικής πτέρυγας. Το ανατολικό τμήμα της νότιας πτέρυγας στο ισόγειο με την κλειστή, θολωτή στοά, ονομάζεται "Μεσοκούμια και φιλοξενούσε τους γέροντες και ασθενείς μοναχούς, ενώ στον όροφο υπάρχουν κελιά με πλατύ διάδρομο μπροστά τους. Ακολουθούν προς τα δυτικά συνεχόμενοι, θολοσκέπαστοι χώροι, που χρησίμευαν ως αποθήκες για το λάδι και το κρασί, προϊόντα για τα οποία η Μονή φημιζόταν πάντα.

Δυτικά της Μονής είναι κτισμένο το βαρύ συγκρότημα των στάβλων, αποτελούμενο από τρεις θολοσκέπαστους χώρους και κτίστηκε το 1714.

Η Μονή Αρκαδίου στα χρόνια της λειτουργίας της υπήρξε κέντρο Παιδείας, αντιγραφής χειρογράφων και άσκησης της χρυσοκεντητικής.

Στο μουσείο της Μονής μπορούμε να θαυμάσουμε συλλογή μεταβυζαντινών εικόνων, εκκλησιαστικά σκεύη και όπλα.

Υπάρχει επίσης οστεοφυλάκιο των αγωνιστών που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του ηρωικού ολοκαυτώματος.

Κάθε 7-9 του Νοέμβρη γίνονται εκδηλώσεις σε ανάμνηση του ολοκαθτώματος της Μόνης.